ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਤੜਕੇ ਧਰਤੀ ਹਿੱਲੀ, ਜਦੋਂ ਦੋਹੀਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਹਲਕੇ ਝਟਕੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੂਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ ਕੇਂਦਰ (NCS) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਝਟਕੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਿਆਂ ‘ਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤੀਵ੍ਰਤਾ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 3.6 ਅਤੇ 3.3 ਰਹੀ। ਦੋਹਾਂ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਤੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਾਫੀ ਗਹਿਰਾਈ ‘ਤੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਜਾਨੀ ਜਾਂ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਆਈ।
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ 90 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਗਹਿਰਾਈ ‘ਤੇ ਸੀ ਕੇਂਦਰ, ਤੀਵ੍ਰਤਾ 3.6 ਦਰਜ
NCS ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਝਟਕਾ ਸਵੇਰੇ 2:42 ਵਜੇ ਦਰਜ ਹੋਇਆ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਸ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਲਗਭਗ 90 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਗਹਿਰਾਈ ‘ਤੇ ਸੀ। ਯਾਦ ਰਹੇ ਕਿ 1 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਤੀਵ੍ਰਤਾ (3.6) ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ ਸੀ।
ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਉਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭੂਚਾਲੀ ਸਰਗਰਮੀ (seismic activity) ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਦੇ ਮਿਲਨ ਬਿੰਦੂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਈ ਫਾਲਟ ਲਾਈਨਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਛੋਟੇ ਤੇ ਦਰਮਿਆਨੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਝਟਕੇ ਅਕਸਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮਿਆਂਮਾਰ ‘ਚ ਵੀ ਹਿੱਲੀ ਧਰਤੀ, ਤੀਵ੍ਰਤਾ ਰਹੀ 3.3
ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤੜਕੇ 1:57 ਵਜੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਹਲਕਾ ਝਟਕਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। NCS ਮੁਤਾਬਕ, ਇਸ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਧਰਤੀ ਤੋਂ 110 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅੰਦਰ ਸੀ।
ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਉੱਚ ਖਤਰੇ ਵਾਲਾ ਭੂਚਾਲੀ ਖੇਤਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਚਾਰ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ — ਭਾਰਤੀ, ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ, ਸੁੰਡਾ ਅਤੇ ਬਰਮਾ ਪਲੇਟਾਂ — ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੀ ਲੰਮੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਟਰੇਖਾ (coastline) ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
‘ਸਾਗਾਇੰਗ ਫਾਲਟ ਲਾਈਨ’ — ਮਿਆਂਮਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲੀ ਖ਼ਤਰਾ
ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰੋਂ ਲਗਭਗ 1400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਲੰਬੀ ‘ਸਾਗਾਇੰਗ ਫਾਲਟ ਲਾਈਨ’ ਲੰਘਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮੰਡਾਲੇ ਅਤੇ ਯਾਂਗੂਨ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲੀ ਖਤਰਾ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਥੇ 7.7 ਅਤੇ 6.4 ਤੀਵ੍ਰਤਾ ਵਾਲੇ ਤਾਕਤਵਰ ਭੂਚਾਲ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ (WHO) ਵੱਲੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਮਗਰੋਂ ਟੀ.ਬੀ., ਐਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਅਤੇ ਮੱਛਰ ਜਾਂ ਪਾਣੀ ਰਾਹੀਂ ਫੈਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖੇਤਰ ਦੇ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ — ਜ਼ਮੀਨੀ ਹਿਲਜੁਲ ਦਾ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਅਸਰ
ਭੂਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਇਹ ਖੇਤਰ ਭੂਚਾਲੀ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਟਕਰਾਅ ਵਾਲੀ ਪੱਟੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਝਟਕੇ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਵਾਰੀ ਦੇ ਝਟਕੇ ਹਲਕੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ, ਪਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗਿਆਨਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।
