ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਈ-ਸਿਗਰਟ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਗੂੰਜਿਆ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਹੰਗਾਮਾ, ਸਪੀਕਰ ਨੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਚ ਦੇ ਹੁਕਮ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :- ਸੰਸਦ ਦੇ ਮਾਨਯੋਗ ਹਾਲ ਅੱਜ ਉਸ ਵੇਲੇ ਗੁੰਜ ਉੱਠੇ, ਜਦੋਂ ਈ-ਸਿਗਰਟ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਅਚਾਨਕ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ। ਭਾਜਪਾ ਸਾਂਸਦ ਅਨੁਰਾਗ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਟੀਐਮਸੀ ਸਾਂਸਦ ਨੇ ਸਦਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਈ-ਸਿਗਰਟ ਪੀ। ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਿੱਖੀ ਤਰਕ-ਵਿਤਰਕ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤੇ ਸਪੀਕਰ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਜਾਂਚ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ।

ਬੈਨ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਈ-ਸਿਗਰਟ ਮੁੜ ਚਰਚਾ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ?

ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਉਸ ‘ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਨਸ਼ੇ’ ਨੂੰ ਫਿਰ ਚਾਨਣ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੋਕ ਲਗਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਵਿਵਾਦ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਇਹ ਸਵਾਲ ਜਗਾਇਆ ਕਿ ਈ-ਸਿਗਰਟ ਹੈ ਕੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿਹਤ ਲਈ ਕਿੰਨੀ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੈ?

ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਈ-ਸਿਗਰਟ?

ਈ-ਸਿਗਰਟ ਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ ’ਤੇ ‘ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਨਿਕੋਟੀਨ ਡਿਲੀਵਰੀ ਸਿਸਟਮ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬੈਟਰੀ ਨਾਲ ਚਲਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਡਿਵਾਈਸ ਹੈ ਜੋ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਤੰਬਾਕੂ ਸੜਦਾ ਨਹੀਂ।

ਇਹ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਡਿਵਾਈਸ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ

ਈ-ਸਿਗਰਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਤਰਲ ਮਿਸ਼ਰਣ ਭਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿਕੋਟੀਨ ਅਤੇ ਕਈ ਰਸਾਇਣ ਮਿਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੈਟਰੀ ਤਰਲ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਭਾਫ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਨੂੰ ਧੂੰਏ ਵਰਗੀ ਲੁੱਕ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨਵੀਂ ਜਨਰੇਸ਼ਨ ਇਸਨੂੰ ਸਧਾਰਣ ਸਿਗਰਟ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਿਕਲਪ ਵਾਂਗ ਸਮਝਣ ਲੱਗੀ।

ਸਿਹਤ ਲਈ ਕਿਉਂ ਵੱਡਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ ਇਹ ਆਧੁਨਿਕ ਨਸ਼ਾ

ਜੇਹੋ ਜਿਹਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਈ-ਸਿਗਰਟ ਓਨੀ ਬੇਨਕਸਾਨ ਨਹੀਂ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਈ ਸੰਭਾਵਿਤ ਖਤਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਲਾਏ ਹਨ।

ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਤਰਲ

ਈ-ਲਿਕਵਿਡ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਕੈਮੀਕਲ ਫੇਫੜਿਆਂ ’ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਅਧਿਐਨਾਂ ਨੇ ਦਰਸਾਇਆ ਕਿ ਕੁਝ ਤੱਤ ਸਧਾਰਣ ਤੰਬਾਕੂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ICMR ਦੀ ਸਪਸ਼ਟ ਚੇਤਾਵਨੀ

ICMR ਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਈ-ਸਿਗਰਟ ਨਾ ਤੰਬਾਕੂ ਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਿਕਲਪ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਕਟੌਤੀ ਵਾਲਾ ਨਸ਼ਾ। ਇਹ ਬੀੜੀ ਜਾਂ ਸਿਗਰਟ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਸਾਹ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ

ਰਿਸਰਚ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਨਿਕੋਟੀਨ ਵਾਲੀ ਭਾਫ਼ ਨਾਲ ਅਸਥਮਾ, ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ, ‘ਪੌਪਕਾਰਨ ਲੰਗਸ’ ਅਤੇ ਲੰਗ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ—ਕੀ ਕਾਨੂੰਨ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ

ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਈ-ਸਿਗਰਟ ’ਤੇ ਪੂਰਨ ਪ੍ਰਤੀਬੰਧ ਲਗਾਇਆ ਸੀ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰ ਦਿਵਾਇਆ।

ਕਿਸ ’ਤੇ ਰੋਕ ਹੈ?

• ਨਿਰਮਾਣ

• ਸਟੋਰੇਜ

• ਵੰਡ

• ਵਿਕਰੀ

• ਆਯਾਤ–ਨਿਰਯਾਤ

• ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ

ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਈ-ਹੁੱਕਾ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸੇ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜੁਰਮਾਨੇ—ਕਿੰਨੀ ਸਖ਼ਤੀ ਹੈ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ

‘ਪ੍ਰੋਹੀਬਿਸ਼ਨ ਆਫ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਸਿਗਰਟਸ ਐਕਟ’ ਅਧੀਨ ਸਖ਼ਤ ਦੰਡ ਦਾ ਪ੍ਰਾਵਧਾਨ ਹੈ।

ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੋਸ਼ੀ ਥਾਬਿਤ ਹੋਣ ’ਤੇ

• 1 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਜੁਰਮਾਨਾ

• 1 ਸਾਲ ਤੱਕ ਕੈਦ

• ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ

ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਕਾਨੂੰਨ ਤੋੜਨ ’ਤੇ

• 5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਜੁਰਮਾਨਾ

• 3 ਸਾਲ ਤੱਕ ਕੈਦ

• ਜਾਂ ਦੋਹਰਾ ਦੰਡ