ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :- ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਮੂਰਤੀਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਖ਼ਬਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ‘ਸਟੈਚੂ ਆਫ ਯੂਨਿਟੀ’ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੂਰਤੀਕਾਰ ਰਾਮ ਵਨਜੀ ਸੁਤਾਰ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ 100 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਨੋਇਡਾ ਸਥਿਤ ਆਪਣੀ ਰਹਾਇਸ਼ ’ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਹਾਂਤ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਹਿਰਾ ਸੋਗ ਛਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਮਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਨ ਪੀੜਤ
ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਰੋਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਮ ਸੁਤਾਰ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਮਰ ਸੰਬੰਧੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਨਿਲ ਸੁਤਾਰ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ 17 ਦਸੰਬਰ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਬੀਅਤ ਅਚਾਨਕ ਵਿਗੜ ਗਈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਛੋਟੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਤੱਕ ਦਾ ਸਫ਼ਰ
ਰਾਮ ਸੁਤਾਰ ਦਾ ਜਨਮ 19 ਫਰਵਰੀ 1925 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਧੁਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗੋਂਦੂਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਧਾਰਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਸੁਤਾਰ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਕਲਾ ਵੱਲ ਖਾਸ ਰੁਝਾਨ ਸੀ। ਇਸ ਰੁਝਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਜੇ.ਜੇ. ਸਕੂਲ ਆਫ ਆਰਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨਾਲ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ ਕਲਾ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ।
ਪੱਥਰਾਂ ’ਚ ਜਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੱਥ
ਰਾਮ ਸੁਤਾਰ ਦੀ ਕਲਾਕਾਰੀ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ ਨੂੰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਜੀਵੰਤ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਸੰਸਦ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਮਹਾਨ ਹਸਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਮਾਵਾਂ, ਇਹ ਸਭ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਕਲਾ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ‘ਸਟੈਚੂ ਆਫ ਯੂਨਿਟੀ’ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਅਮਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋਏ ਨਿਵਾਜ਼ੇ
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਅਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਰਾਮ ਸੁਤਾਰ ਨੂੰ ਕਈ ਵੱਡੇ ਸਨਮਾਨ ਮਿਲੇ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1999 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਅਤੇ 2016 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰਵੋੱਚ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜ਼ਿਆ ਸੀ।
ਕਲਾ ਜਗਤ ਲਈ ਕਦੇ ਨਾ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਘਾਟਾ
ਰਾਮ ਸੁਤਾਰ ਦਾ ਜਾਣਾ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਜਗਤ ਲਈ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਘਾਟਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਣਾਈ ਕਲਾਤਮਕ ਵਿਰਾਸਤ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਰਹੇਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਭਾਰਤੀ ਮੂਰਤੀਕਲਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਨਾਲ ਦਰਜ ਰਹੇਗਾ।
