ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :- ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕੰਬ ਗਈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸੀਸਮੋਲੋਜੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ਸਵੇਰੇ ਤੜਕੇ ਆਏ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ 5.2 ਮਾਪੀ ਗਈ। ਝਟਕਿਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਡੁਰੰਡ ਲਾਈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ 135 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਡੂੰਘਾਈ ‘ਤੇ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਵੱਡੇ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਹਾਨੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।
ਡੂੰਘੇ ਭੂਚਾਲ, ਘੱਟ ਖ਼ਤਰਾ – ਪਰ ਚੌਕਸੀ ਲਾਜ਼ਮੀ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਭੂਚਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੋ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ—ਘੱਟ ਡੂੰਘਾਈ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ ਵਾਲੇ।
ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਵਧੇਰੇ ਤਬਾਹੀ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਸਿੱਧੀ ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਪਰ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਵਿਰੋਧੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ, 100 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੂੰਘਾਈ ‘ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਜ਼ਮੀਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ-ਪਹੁੰਚਦੇ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀਮਤ ਰਿਹਾ।
ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਇਲਾਕਾ — ਇੰਡੀਅਨ ਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟਾਂ ਦਾ ਟਕਰਾਅ
ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਉਸ ਭੂਗੋਲਿਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਚਲਚਲਾਂਤ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਪਲੇਟ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਧੱਕੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਤੋਂ ਦਬਾਅ ਸਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋ ਰਹੇ ਇਸ ਟਕਰਾਅ ਕਾਰਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭੂਚਾਲੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਲਗਾਤਾਰ ਸਰਗਰਮ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਖੇਤਰ ਕਿਉਂ ਵੱਧ ਖਤਰੇ ‘ਚ?
-
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ, ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ ਤੇ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ
ਇਹ ਖੇਤਰ ਕਈ ਸਰਗਰਮ ਫਾਲਟ ਲਾਈਨਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਭੂਚਾਲ ਅਕਸਰ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। -
ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੰਧ
ਇਹ ਇਲਾਕੇ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਟ ਦੀ ਉੱਤਰੀ ਸੀਮਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇੱਥੇ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਦਰਮਿਆਨੇ ਝਟਕੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਹਲਕੇ ਝਟਕੇ, ਵੱਡੀ ਚੇਤਾਵਨੀ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਭੂਚਾਲੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਰੇਕ ਭੂਚਾਲ, ਚਾਹੇ ਛੋਟਾ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਸਿਸਮਿਕ ਦਬਾਅ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਹੇ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ, ਭੂਚਾਲ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹਦਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀਆਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
