ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :- ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਪਾਰਾ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗਦਾ ਹੈ, ਬੱਚਿਆਂ ‘ਚ ਸਰਦੀ, ਖੰਘ-ਜ਼ੁਕਾਮ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਰੋਜ਼ ਵਧਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਤਕਨੀਕੀ ਮਾਹਿਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਸੁੱਕੀ ਹਵਾ ਵਾਇਰਸਾਂ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਘਰਾਂ, ਡੇਅ ਕੇਅਰ ਅਤੇ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਨਾਲ ਫੈਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਪਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਆਦਤਾਂ ‘ਚ ਕੁਝ ਛੋਟੇ ਬਦਲਾਅ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਫਾਈ ਦੀ ਆਦਤ: ਬਚਾਅ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲਕੀਰ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਧੋਣ ਦੀ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਦਤ ਪਵਾਉਣਾ ਸਰਦੀ-ਜ਼ੁਕਾਮ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ, ਖਾਣੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਟਾਇਲਟ ਦੇ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 20 ਸਕਿੰਟ ਤੱਕ ਹੱਥ ਧੋਣ ਦੀ ਰਸਮ ਮਾਪੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਾਗੂ ਕਰਨ। ਖੰਘ ਜਾਂ ਛੀਂਕ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਾ ਕੋਹਣੀ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਕਵਰ ਕਰੇ, ਇਹ ਵੀ ਬਚਾਅ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਵੇਰ 10 ਮਿੰਟ ਲਈ ਹਵਾ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਵੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਨੱਕ ਨਮ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵਾਇਰਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਮਲਾਵਰ
ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਨੱਕ ਸੂਖਣ ਨਾਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਕੂਲ ਭੇਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਸੌਂਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 0.65 ਫੀਸਦੀ ਸਲਾਈਨ ਨੋਜ਼ਲ ਸਪਰੇਅ ਨਾਲ ਨੱਕ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਨਮ ਰੱਖਣਾ ਮਦਦਗਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਛੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਹੌਲੀ ਸਟੀਮ ਲੈਣਾ ਵੀ ਫ਼ਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਟੀਮ ਖ਼ਤਰੇ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ।
ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ—ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕੁਦਰਤੀ ਰੋਗ-ਰੋਕੂ ਦਵਾਈ
ਨੀੰਦ ਦੀ ਘਾਟ, ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। 3–5 ਸਾਲ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ 10–13 ਘੰਟੇ, 6–12 ਸਾਲ ਲਈ 9–12 ਘੰਟੇ ਅਤੇ ਟੀਨਏਜ ਗਰੁੱਪ ਲਈ 8–10 ਘੰਟੇ ਨੀਂਦ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੌਂਣ ਤੋਂ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾਂ ਸਕਰੀਨ ਬੰਦ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਵੇਰੇ ਹਲਕੀ ਧੁੱਪ ਲੈਣ ਨਾਲ ਬਾਡੀ ਕਲਾਕ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਪੋਸ਼ਣ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ—ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਡ੍ਹਾਲ
ਡਾਕਟਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖਾਣੇ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਬੱਚੇ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਦੋਵੇਂ ਤੈਅ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਗਰਮ ਲਿਕਵਿਡ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਲਈ ਆਂਡਾ, ਪਨੀਰ, ਟੋਫੂ, ਦਾਲਾਂ, ਦਹੀਂ ਕਾਫ਼ੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹਨ। ਵਿਟਾਮਿਨ C ਲਈ ਆਂਵਲਾ, ਅਮਰੂਦ, ਸੰਤਰਾ, ਟਮਾਟਰ ਅਤੇ ਸ਼ਿਮਲਾ ਮਿਰਚ ਬਿਹਤਰ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਜ਼ਿੰਕ ਲਈ ਭੁੰਨੇ ਛੋਲੇ ਅਤੇ ਕੱਦੂ ਦੇ ਬੀਜ ਮਾਹਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗਰਮ ਸੂਪ, ਅਦਰਕ-ਨਿੰਬੂ ਵਾਲਾ ਪਾਨੀ ਅਤੇ ਕਾੜ੍ਹਾ ਵੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਗਰਮ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦਾ ਰੂਟੀਨ ਪੱਕਾ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਦਿਨਚਰੀ ‘ਚ ਖੇਡ ਅਤੇ ਸਹੀ ਕੱਪੜੇ—ਸਰਦੀਆਂ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ
ਰੋਜ਼ਾਨਾ 30–45 ਮਿੰਟ ਖੇਡ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਜੇ ਬਾਹਰ ਦਾ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਠੀਕ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਊਟਡੋਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਘਰੇਲੂ ਖੇਡਾਂ, ਸਕਿੱਪਿੰਗ ਜਾਂ ਯੋਗਾ ਬਿਹਤਰ ਵਿਕਲਪ ਹਨ। ਗਰਦਨ, ਛਾਤੀ ਅਤੇ ਕੰਨ ਠੰਡ ਤੋਂ ਬਚੇ ਰਹਿਣ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਭਾਰੀ ਕੱਪੜੇ ਪਵਾਉਣ ਨਾਲ ਬੱਚਾ ਪਸੀਨੇ ਨਾਲ ਭਿੱਜ ਕੇ ਉਲਟਾ ਠੰਡ ਫੜ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵਿੱਚ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨਾ ਕਰੋ
ਸਧਾਰਨ ਸਰਦੀ-ਜ਼ੁਕਾਮ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕ ਦੇਣਾ ਮਾਹਿਰ ਕਦਾਚਿਤ ਵੀ ਮੰਨਦੇ ਨਹੀਂ। ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਬਚੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੁਬਾਰਾ ਵਰਤਣਾ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਦਿਓ ਅਤੇ ਹਲਕੇ ਕੱਪੜੇ ਪਵਾਓ। ਪੈਰਾਸਿਟਾਮੋਲ ਜਾਂ ਆਈਬੂਪ੍ਰੋਫ਼ਨ ਕੇਵਲ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਹੀ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ, ਲਗਾਤਾਰ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਜਾਂ ਵਰਤਾਅ ਵਿੱਚ ਅਸਧਾਰਨਤਾ ਵੇਖੋ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰੀ ਜਾਂਚ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
