ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਚਾਨਣਾ: ਰਾਜਪਾਲ ਗੁਲਾਬ ਚੰਦ ਕਟਾਰੀਆ ਨੇ ਕੀਤਾ ਪ੍ਰੋ. ਨਮਿਤਾ ਗੁਪਤਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :- ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸਥਿਤ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ ਗੁਲਾਬ ਚੰਦ ਕਟਾਰੀਆ ਵੱਲੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇਕ ਵਿਲੱਖਣ ਕਿਤਾਬ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ “Trauma, Stigma, and Support: Mapping Women’s Mental Health in Contemporary India”, ਜਿਸਦੀ ਲੇਖਿਕਾ ਹਨ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਮਿਤਾ ਗੁਪਤਾ।
ਇਹ ਰਚਨਾ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਘਰਸ਼, ਸਮਾਜਕ ਕਲੰਕ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਪੱਖ ਨੂੰ ਗਹਿਰਾਈ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ — ਸਮਾਜ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦਾ ਅਧਾਰ

ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਵਿਮੋਚਨ ਮੌਕੇ ਰਾਜਪਾਲ ਕਟਾਰੀਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸਥਿਰਤਾ ਤੇ ਸਮਾਜਕ ਤਰੱਕੀ ਨਾਲ ਸਿੱਧਾ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਇਹ ਸਮਾਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਲੰਕ ਨੂੰ ਹਮਦਰਦੀ ਨਾਲ ਬਦਲੀਏ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਦਿਆਲਤਾ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਦੇਖੀਏ।”
ਰਾਜਪਾਲ ਨੇ ਪ੍ਰੋ. ਗੁਪਤਾ ਦੇ ਇਸ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਯਤਨ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐਸੇ ਉਪਰਾਲੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸਮਝਦਾਰੀ ਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਪੰਜ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਸ਼ੇ

ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਮਿਤਾ ਗੁਪਤਾ ਦੀ ਸੱਤਵੀਂ ਰਚਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪੰਜ ਖੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਦਮੇ (Trauma), ਕਾਰਜਸਥਲ ਦਾ ਦਬਾਅ (Workplace Stress), ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ ਦੇ ਮੁੱਦੇ (Adolescent Wellbeing) ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਵਕਾਲਤ (Systemic Advocacy) ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਰਾਹੀਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਲੈਂਗਿਕ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

“ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਹੈ” — ਪ੍ਰੋ. ਗੁਪਤਾ

ਲੇਖਿਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਮਿਤਾ ਗੁਪਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ Center for Human Rights and Duties ਵਿਖੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ Dean of Student Welfare (Women) ਵੀ ਹਨ, ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸਿਰਫ਼ ਅਧਿਐਨ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਸਮੂਹਿਕ ਸੰਵੇਦਨਾ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ, ਨਿਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਐਸਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਹੀਂ, ਸਹਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ।”

ਨਤੀਜਾ — ਸਮਾਜਕ ਬਦਲਾਅ ਵੱਲ ਇੱਕ ਕਦਮ

ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸਿਰਫ਼ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪੱਧਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵੱਲ ਇੱਕ ਕਦਮ ਹੈ।
ਇਹ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਤੇ ਕਲੰਕ ਦੇ ਸਾਏ ਵਿੱਚ ਜੀ ਰਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਹਾਇਤਾ — ਹਮਦਰਦੀ, ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਸੁਣਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੈ।