ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :- ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਟਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਸਾਲ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਧੂੰਏਂ ਨਾਲ ਘਿਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਮੌਕੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ 2025 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਆਰਥਿਕ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੇਗੀ।
ਡੇਲੋਇਟ ਨਾਲ ਸਾਂਝ, ਪਰਾਲੀ ਬਣੇਗੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਸਾਧਨ
ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਡੇਲੋਇਟ ਨਾਲ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਧੂੰਏਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ‘ਹਰੇ ਸੋਨੇ’ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ 17 ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਲਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੌਰਾਨ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 80% ਘੱਟੀਆਂ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸ ਮਾਡਲ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਰਸਾਈ।
ਹੁਣ ਇਹ ਮਾਡਲ ਪੂਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
500 ਕਰੋੜ ਦਾ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ: ਬਾਇਓਐਨਰਜੀ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਫੰਡ ਰੱਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਬਾਇਓਐਨਰਜੀ, ਜੈਵਿਕ ਖਾਦ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਵਧੇ।
ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮਿਲੇ 150 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਨਾਲ 15,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸ਼ੀਨਾਂ — ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੁਪਰ ਸੀਡਰ ਅਤੇ ਬੇਲਰ — ਕਿਫਾਇਤੀ ਦਰਾਂ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੋਣਗੀਆਂ।
4,367 ਨਵੀਆਂ ਸਬਸਿਡੀ ਵਾਲੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਅਤੇ 1,500 ਕਸਟਮ ਹਾਇਰਿੰਗ ਸੈਂਟਰ (CHCs) ਵੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।
7.06 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਐਕਸ-ਸੀਟੂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਰਾਹੀਂ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟਾਂ, ਬਾਇਓਗੈਸ ਯੂਨਿਟਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲਣ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਨੇ ਵਧਾਈ ਉਮੀਦ
ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ, 2024 ਵਿੱਚ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ 36,551 ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 10,479 ਤੱਕ ਆ ਗਈਆਂ, ਜੋ 80% ਦੀ ਕਮੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਪੰਜਾਬ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਅਨੁਸਾਰ, 15 ਤੋਂ 27 ਸਤੰਬਰ 2025 ਦਰਮਿਆਨ ਸਿਰਫ਼ 82 ਅੱਗ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ 16% ਘੱਟ ਹਨ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਨਵੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ
ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮੰਤਰੀ ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਖੁੱਡੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਕਈ ਨਵੇਂ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਗਏ ਹਨ:
‘ਕ੍ਰਿਸ਼ੀ ਯੰਤਰ ਸਾਥੀ’ (KYS) ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੀ ਆਸਾਨ ਬੁਕਿੰਗ ਕਰ ਸਕਣਗੇ।
ਪਿੰਡ ਪੱਧਰੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ, ਘਰ-ਘਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਵੈਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
‘ਉਨਤ ਸਿੰਘ’ ਮਾਸਕੌਟ, ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਵੀਡੀਓ ਅਤੇ ਟੀ-ਸ਼ਰਟਾਂ, ਕੈਲੰਡਰ, ਕੱਪ, ਟੋਟ ਬੈਗ ਆਦਿ ਵੰਡ ਕੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।
3,333 ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ 296 ਬਲਾਕ ਪੱਧਰੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਖਾਸ ਕੈਂਪ ਲਗਾਏ ਜਾਣਗੇ।
ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਫਾਇਦਾਮੰਦ
ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਸਾੜਨ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਧੂੰਆਂ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ‘ਤੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਪਟਿਆਲਾ ਮਾਡਲ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਾਲੀ ਦੇ ਸਹੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੋਵੇਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।”
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼
ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਸਿੰਘ ਮਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਸਾਡਾ ਮਾਣ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਪਰਾਲੀ ਨੂੰ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ, ਮੌਕਾ ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ। ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ 2025 ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹਵਾ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰੇਗਾ ਸਗੋਂ ਹਰ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਸ਼ਕਤ ਕਰੇਗਾ।”
ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ 500,000 ਏਕੜ ‘ਤੇ DSR ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਚੌਲ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
20.5 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਪਰਾਲੀ ਦਾ ਇਨ-ਸੀਟੂ ਅਤੇ ਐਕਸ-ਸੀਟੂ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਨਵੀਂ ਸੋਚ ਵੱਲ ਕਦਮ
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਆਮਦਨ ਵਧਾਉਣ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਧਾਰਣ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵੱਲ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਕਦਮ ਹੈ। 19 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਪਰਾਲੀ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।
