ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ :- ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਮਾਨਵਤਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੰਦਿਆਂ ਤਿੰਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਕੇ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁਹੰਮਦ ਇਕਬਾਲ ਵੀ ਸੀ, ਜੋ ਤਕਰੀਬਨ 30 ਸਾਲ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਇਕਬਾਲ ਨੂੰ ਅਟਾਰੀ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਰੋਣ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਇਕੱਠੇ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦਿਨ ਉਸਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।
ਨੌਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ੇ ਸਮੇਤ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ
ਮੁਹੰਮਦ ਇਕਬਾਲ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਕਠੋਰ ਸਬਕ ਵਾਂਗ ਹੈ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ 18 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ 10 ਕਿਲੋ ਹੈਰੋਇਨ ਸਮੇਤ ਫੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਐਨਡੀਪੀਐਸ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਉਸਨੂੰ 30 ਸਾਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ।
ਇਕਬਾਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾਲਚ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਪੂਰੀ ਜਵਾਨੀ ਛੀਨ ਲਈ।
ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠਾ
ਰਿਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਮਗਰੋਂ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਕੱਟਿਆ।
ਉਸਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਲਾਲਚ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਗਲਤ ਰਸਤੇ ‘ਤੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕ ਫੈਸਲਾ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਿਕ ਕਾਰਵਾਈ
ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਰੁਣ ਮਾਹਲ ਮੁਤਾਬਕ ਰਿਹਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਿੰਨ ਕੈਦੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਲਿਆਂਦੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਪੁਲਿਸ ਵੱਲੋਂ ਅਟਾਰੀ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਿੰਨਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।
ਕਸਟਮ ਅਤੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੀਐਸਐਫ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰੇਂਜਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ।
ਇਕਬਾਲ ਦੀ ਅਪੀਲ
ਵਤਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਕਦਮ ਰੱਖਦੇ ਇਕਬਾਲ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਪੂਰੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ ਚੁੱਕਿਆ ਇਹ ਕਦਮ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਜ਼ਾ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ।
