ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :- ਜਿਗਰ (Liver) ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗਾਂ ‘ਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਖੂਨ ਨੂੰ ਫਿਲਟਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਪਚਾਉਣ ਲਈ ਪਿੱਤ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਹੀ ਪਾਚਨ, ਊਰਜਾ ਸਟੋਰੇਜ ਅਤੇ ਰੋਗ-ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸੁਚਾਰੂ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਜਿਗਰ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਵਿਕਾਸ
ਜਦੋਂ ਜਿਗਰ ਦੇ ਸੈੱਲ ਬੇਕਾਬੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਧਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਜਿਗਰ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਆਹਿਸਤਾ-ਆਹਿਸਤਾ ਜਿਗਰ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ, ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਜਾਂ ਸੀ ਦੀ ਲਾਗ, ਫੈਟੀ ਜਿਗਰ, ਮੋਟਾਪਾ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ
-
ਹੈਪੇਟੋਸੈਲੂਲਰ ਕਾਰਸੀਨੋਮਾ (HCC) – ਜਿਗਰ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ।
-
ਕੋਲੈਂਜੀਓਕਾਰਸੀਨੋਮਾ – ਪਿੱਤ ਦੀਆਂ ਨਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਕੈਂਸਰ ਅਕਸਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਫ਼ੀ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਚੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਲੱਛਣ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰੋ
-
ਲਗਾਤਾਰ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਘਟਣਾ
-
ਅਣਜਾਣ ਕਾਰਨ ਨਾਲ ਭਾਰ ਘਟਣਾ
-
ਪੇਟ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਦਰਦ ਜਾਂ ਭਾਰੀਪਨ
-
ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਦਾ ਪੀਲਾ ਪੈਣਾ (ਪੀਲੀਆ)
-
ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਲਟੀਆਂ
-
ਉੱਨਤ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਜਾਂ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ, ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਕਈ ਵਾਰ ਖੂਨੀ ਉਲਟੀਆਂ
ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਲੱਛਣ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸੀਟੀ ਸਕੈਨ, ਐਮਆਰਆਈ ਅਤੇ ਬਾਇਓਪਸੀ ਜਿਹੇ ਟੈਸਟ ਸਹੀ ਨਿਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਤਰੀਕੇ
-
ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਤਮਾਕੂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਰਹੋ।
-
ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਬੀ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਵਾਓ।
-
ਫਲ, ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਅੰਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਲਓ।
-
ਮੋਟਾਪਾ ਅਤੇ ਚਰਬੀ ਵਾਲੇ ਜਿਗਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਕਸਰਤ ਕਰੋ।
-
ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਤਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਚੀਜ਼ਾਂ ਘਟਾਓ।
-
ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਿਗਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਓ।
-
ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ
ਜਿਗਰ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ‘ਚ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਲਾਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕਾਫ਼ੀ ਬਿਹਤਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਅਪਣਾਓ।
ਸੁਚੇਤ ਰਹੋ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹੋ ਅਤੇ ਜਿਗਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰੋ – ਕਿਉਂਕਿ ਇਹੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਡੀਟੌਕਸੀਫਾਇੰਗ ਫੈਕਟਰੀ ਹੈ।
