ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁੱਲ ਸੁੱਖਣਾ – ਕਾਰਨ, ਨੁਕਸਾਨ ਤੇ ਹੱਲ!

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :- ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਵਗਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬੁੱਲ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸਰ ਲੈਣ ਲਗਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੁੱਲ ਚਿਰਨਾ, ਸੁੱਖਣਾ, ਫਟਣਾ ਜਾਂ ਜਲਣ ਵਰਗੀ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।

ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਭਾਵੇਂ ਸਧਾਰਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਇੰਨੀ ਵੱਧ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਜਾਂ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਬੁੱਲ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੰਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਿਉਂ ਸੁੱਖਦੇ ਹਨ?

ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਬੁੱਲ ਸੁੱਖਣ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕੁਝ ਸਾਇੰਟਿਫਿਕ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਿਨਚਰਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ:

1. ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਣਾ

ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਬਹੁਤ ਸੁੱਕੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੌਇਸ਼ਚਰ ਘੱਟ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬੁੱਲਾਂ ਦੀ ਥਿੰਨ ਸਕਿਨ ਆਪਣੀ ਨਮੀ ਗਵਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

2. ਬੁੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਤੇਲ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ

ਸਾਡੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਬਾਕੀ ਚਮੜੀ ਵਾਂਗ ਬੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਲ ਵਾਲੀਆਂ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ (oil glands) ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁੱਖਦੇ ਹਨ।

3. ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ

ਠੰਢੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਪੀਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਾਡੀ ਡੀਹਾਈਡ੍ਰੇਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਬੁੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਤੁਰੰਤ ਅਸਰ ਕਰਦੀ ਹੈ।

4. ਲਿੱਪ ਚੱਟਣਾ

ਬਹੁਤ ਲੋਕ ਸੁੱਕੇ ਬੁੱਲ ਦੇਖ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੀਭ ਨਾਲ ਚੱਟਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਲਾਰ ਸੁੱਕਦੀ ਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੁੱਲ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

5. ਹੀਟਰਾ ਅਤੇ ਗਰਮ ਕਮਰੇ

ਗਰਮ ਹੀਟਰਾਂ ਵਾਲੇ ਕਮਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੁੱਲ ਹੋਰ ਸੁੱਕਦੇ ਹਨ।

ਬੁੱਲ ਸੁੱਖਣ ਨਾਲ ਕਿਹੜੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?

• ਬੁੱਲਾਂ ‘ਚ ਦਰਾਰਾਂ

• ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ

• ਜਲਣ ਅਤੇ ਚੁਭਣ

• ਬੋਲਣ-ਖਾਣ ਵੇਲੇ ਦਰਦ

• ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰੈੱਡਨੈੱਸ ਤੇ swelling

ਜੇ ਇਹ ਡਗਮਗ ਹੋਣ ਤਾਂ fungal ਜਾਂ bacterial infection ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁੱਲ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਆਸਾਨ ਉਪਾਅ

1. ਦਿਨ ਵਿੱਚ 8–10 ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਪੀਓ

ਭਾਵੇਂ ਠੰਢ ਹੈ, ਪਰ ਹਾਈਡ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।

2. ਲਿਪ ਬਾਮ ਪਰਫ਼ਿਊਮ ਵਾਲਾ ਨਾ ਲਓ

ਬਿਨਾ chemical, ਬਿਨਾ fragrance ਵਾਲਾ lip balm ਲਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੋਣ:

• ਸ਼ੀ ਬਟਰ

• ਕੋਕੋਆ ਬਟਰ

• ਨਾਰੀਅਲ ਤੇਲ

• ਬਦਾਮ ਤੇਲ

• ਵੈਸਲੀਨ / ਪੈਟਰੋਲਿਅਮ ਜੈਲੀ

3. ਦਿਨ ਵਿੱਚ 3–4 ਵਾਰੀ ਲਿਪ ਬਾਮ ਲਗਾਓ

ਸਿਰਫ ਇਕ ਵਾਰੀ ਲਗਾਉਣਾ ਕਾਫੀ ਨਹੀਂ।

4. ਬੁੱਲ ਚੱਟਣਾ ਬੰਦ ਕਰੋ

ਇਹ ਆਦਤ ਬੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁੱਕਦੀ ਹੈ।

5. ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ 2 ਵਾਰ ਲਿਪ ਸਕ੍ਰਬ ਕਰੋ

ਘਰੇਲੂ ਸਕ੍ਰਬ:

• ਚਿਣੀ + ਸ਼ਹਿਦ
  ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਬੁੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਲਗਾਓ।

6. ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਮਿਡਿਫ਼ਾਇਰ ਚਲਾਓ

ਇਸ ਨਾਲ ਕਮਰੇ ਦੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

7. ਗਰਮ-ਗਰਮ ਚਾਹ ਜਾਂ ਕੌਫੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਾ ਪੀਓ

ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੈਫੀਨ ਵੀ dehydration ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਨੈਚੁਰਲ ਤਰੀਕੇ ਜੋ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਬੁੱਲ ਨਰਮ ਕਰ ਦੇਣਗੇ

1. ਘਿਓ (ਦੇਸੀ ਘਿਓ)

ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਪਤਲੀ ਲੇਅਰ ਘਿਓ ਦੀ ਲਗਾਓ — ਬੁੱਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

2. ਸ਼ਹਿਦ

pure honey ਬੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮੌਇਸ਼ਚਰ ਦਿੰਦਾ ਅਤੇ ਜਲਣ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।

3. ਨਾਰੀਅਲ ਤੇਲ

ਦਿਨ ਵਿੱਚ 2-3 ਵਾਰੀ ਲਗਾਉਣਾ ਬੁੱਲਾਂ ਦੀ softness ਰੀਸਟੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਕਦੋਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ?

• ਬੁੱਲ 10–12 ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਠੀਕ ਹੁੰਦੇ

• ਖੂਨ ਲੱਗਾਤਾਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੋਵੇ

• ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੂਜਨ, infection ਜਾਂ ਛਾਲੇ ਬਣ ਜਾਣ

• ਵਾਰ-ਵਾਰ ਚਿਰ ਜਾਣ

ਇਹ vitamin B deficiency ਜਾਂ fungal infection ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁੱਲ ਸੁੱਖਣਾ ਇੱਕ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਸਹੀ ਦੇਖਭਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਈਡ੍ਰੇਸ਼ਨ, ਸਹੀ ਲਿਪ ਬਾਮ ਅਤੇ ਕੁਝ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਬੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨਰਮ, ਅਤੇ ਸਵੱਸਥ ਰੱਖ ਸਕਦੇ ਹੋ।