ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ :- ਦੀਵਾਲੀ ਦੀਆਂ ਚਮਕਦਾਰ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਰ ਸਾਲ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਕੁਣਕਣੇ ਵਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਥੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਦਮਾ (Asthma) ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਇਹ ਦੌਰ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਟਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲਾ ਧੂੰਆ ਅੱਖਾਂ, ਨੱਕ, ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਸਿੱਧਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਮਾ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਘੁੱਟਣਾ, ਖੰਘ ਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਕਮੀ ਇੱਕਦਮ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪਟਾਕਿਆਂ ਦਾ ਧੂੰਆ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ
ਦਮਾ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜੋਖਿਮ ਧੂੰਏਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੁਖੇ ਕਣ ਹਨ। ਇਹ PM2.5 ਅਤੇ PM10 ਕਣ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਵੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰੀਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਦਮਾ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਫੇਫੜੇ ਇਸ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਝੱਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਤੇਜ਼ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਸਾਹ ਅਟਕਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਅਟੈਕ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੀਵਾਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦਮਾ ਦੇ ਕੇਸ ਦੋਗੁਣੇ
ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਅਗਲੇ 48 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਮਾ ਅਤੇ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਤਕਲੀਫ਼ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੋਗੁਣੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਧੂੰਆ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਟਿਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਸਰ ਹੋਰ ਵੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸਕਰ ਬੱਚੇ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਦਮਾ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਲੋਕ ਇਸ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਝੱਲਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਮੁਸਮ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਲਾਜ਼ਮੀ
ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਦਮਾ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਦੀਵਾਲੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਵਧਾਨੀ ਇਲਾਜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਡਾਕਟਰ ਵੱਲੋਂ ਸੁਝਾਇਆ ਮਾਸਕ ਪਹਿਨਨਾ, ਦਵਾਈ ਅਤੇ ਇਨਹੇਲਰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰੱਖਣਾ, ਤੇ ਭੀੜ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਬੇਲੋੜੀ ਰੁਕਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਘਰਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਵਾ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ਖਿੜਕੀਆਂ ਬੰਦ ਰੱਖਣ, ਏਅਰ ਪਿਊਰੀਫਾਇਰ ਵਰਤਣ ਅਤੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨਾਲ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਘੱਟ ਅਵਾਜ਼ ਵਾਲੇ ਤੇ environment-friendly ਦੀਵੇ ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ
ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਇਹ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਦੀਵਾਲੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਉਣਾ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਪਰ ਸ਼ੋਰ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ। ਰਵਾਇਤੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦੀਵੇ, ਲਾਈਟਿੰਗ ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਵਟ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਮਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਦੀਵਾਲੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਸਭ ਦੇ ਘਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਧੂੰਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਮਾ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਜੋਖਿਮ ‘ਚ ਪਾ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਖੁਸ਼ੀ ਅੱਧੂਰੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਮਾਜਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੀ ਹੈ।
