ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ‘ਆਪ’ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਦਲਾਅ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ 45 ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਾਤਾ ਤੇ ਬਾਲ ਸੰਭਾਲ ਕੇਂਦਰਾਂ (Maternal and Child Care Centers – MCCCs) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਟੀਚਾ ਮਿਥਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਹੈ ਕਿ ਮਾਤਰੀ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਹਰ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮਿਲੇ। ਇਹ ਕਦਮ ‘ਰੰਗਲਾ ਪੰਜਾਬ’ ਸਿਰਜਣ ਦੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ।
ਇਸ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ‘ਆਪ’ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। 45 MCCCs ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਟੀਚੇ ਵਿੱਚੋਂ, 35 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇਂਦਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕਿੰਨੀ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਨਵੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਬਿਹਤਰੀਨ ਇਲਾਜ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੋਚ-ਸਮਝ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਵਜੋਂ, ਮਾਨਸਾ ਵਿੱਚ ਬੁਢਲਾਡਾ ਕੇਂਦਰ $5.10$ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਪੂਰੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜੋ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਸਾ ਸਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਅਤੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਖਰਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਹਰ MCCC ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਦੇਖਭਾਲ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਡਿਲੀਵਰੀ, ਡਿਲੀਵਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੀ ਪੂਰੀ ਦੇਖਭਾਲ, ਨਵਜੰਮੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ, ਅਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਾਲੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਖਾਸ ਨਿਗਰਾਨੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ ਉਹਨਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣ ਕੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਸਿਹਤ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ (ਅਨੀਮੀਆ) ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ। MCCCs ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਹੁਣ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਜਾਂ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭੱਜਣਾ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇਲਾਜ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਸਿੱਧੀ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀ ਹੈ।
MCCCs ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ‘ਆਮ ਆਦਮੀ ਕਲੀਨਿਕਾਂ’ (AACs) ਦਾ ਵੀ ਜਾਲ ਵਿਛਾਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਬਿਲਕੁਲ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੈ ਆਏ ਹਨ। ਰਾਜ ਵਿੱਚ 800 ਤੋਂ ਵੱਧ AACs ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ 80 ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮੁਫ਼ਤ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ 41 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਫ਼ਤ ਟੈਸਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਦੋਹਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ: AACs ਛੋਟੇ-ਮੋਟੇ ਇਲਾਜ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ MCCCs ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਖਾਸ ਇਲਾਜ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, AACs ਵਿੱਚ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ MCCCs ‘ਤੇ ਬੇਲੋੜਾ ਬੋਝ ਘਟਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹੀ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਹੀ ਇਲਾਜ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਸਰਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਇਮਾਰਤਾਂ ਬਣਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰੁਕੀ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਇਹ ਵੀ ਵੇਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਬਣੀ ਰਹੇ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭਗਵੰਤ ਮਾਨ ਖੁਦ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਿੱਧੇ ਦਖਲ ਨਾਲ ਸਟਾਫ ਦੀ ਕਮੀ (ਜਿਵੇਂ ਨਰਸ ਜਾਂ ਸਫ਼ਾਈ ਕਰਮਚਾਰੀ) ਵਰਗੀਆਂ ਦਿੱਕਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਫੜ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਪੈਸਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ $5.10$ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ), ਉਹ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ, 24 ਘੰਟੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਚੰਗੀ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਵੇ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਹ ਕਦਮ ਸਾਫ਼ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਸਪਤਾਲ ਬਣਾਉਣਾ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੱਲਣਾ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
MCCCs ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਚੰਗੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਸਾ ਪੂਰੀ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਫਾਇਦਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਕਲਿਆਣ ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਿਵੇਸ਼ ਰਾਜ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋਵੇਗਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਿਹਤਮੰਦ ਲੋਕ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰ ਬਚੇ ਹੋਏ MCCCs ਨੂੰ ਵੀ ਜਲਦੀ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ 45 ਕੇਂਦਰਾਂ ਦਾ ਇਹ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨੈੱਟਵਰਕ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕੇ।
ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦਾ 45 MCCCs ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਹੈ। ‘ਆਪ’ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ, ਤੇਜ਼ ਕੰਮ ਅਤੇ ਮੁੱਢਲੇ ਅਤੇ ਖਾਸ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਿਹਤਰੀਨ ਤਾਲਮੇਲ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮਾਡਲ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਾਕੀ ਰਾਜਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਗਤੀ ਸਾਫ਼ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ, ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਸਭ ਲਈ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾ ਵਾਲਾ ਰਾਜ ਬਣਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
