ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਬੁੱਧਵਾਰ ਦਾ ਦਿਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ ਅਮਿਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਤਿੰਨ ਨਵੇਂ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਹੰਗਾਮਾ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਬਿੱਲ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਨਿਪਟਣ ਦਾ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਮੰਤਰੀ 30 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੀ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਈ ਜਾਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਬੋਲਣ ਦੌਰਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਿੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਪੀਆਂ ਫਾੜ ਕੇ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਉੱਡਾਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਾਹੌਲ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਵੀਡੀਓ ਫੁਟੇਜ ਵਿੱਚ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਗੋਲੇ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਉੱਡਦੇ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ-ਚੁੱਬੜੀਆਂ ਸਪਸ਼ਟ ਸੁਣਾਈ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਸਪੀਕਰ ਨੂੰ ਸਦਨ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 3 ਵਜੇ ਤੱਕ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਕੇਂਦਰ
ਇਹ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ:
– ਸੰਵਿਧਾਨ (131ਵਾਂ ਸੋਧ) ਬਿੱਲ
– ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਪੁਨਰਗਠਨ (ਸੋਧ) ਬਿੱਲ
– ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ (ਸੋਧ) ਬਿੱਲ
ਇਹ ਬਿੱਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਿਯਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਅਧੀਨ ਕੋਈ ਵੀ ਮੰਤਰੀ—ਚਾਹੇ ਉਹ ਰਾਜ ਦਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਦਾ—ਜੇ 30 ਦਿਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਵਿਵਸਥਾ ਰਿਹਾਅ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦਾ ਗੁੱਸਾ
ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ “ਗੈਰ-ਪ੍ਰਜ਼ਾਤੰਤਰਕ” ਅਤੇ “ਸਰਕਾਰੀ ਹਥਿਆਰ” ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। AIMIM ਦੇ ਆਗੂ ਅਸਦੁਦੀਨ ਓਵੈਸੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ “ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਜਾਲ” ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਕਦਮ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।” ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਪ੍ਰਿਯੰਕਾ ਗਾਂਧੀ ਵਾਡਰਾ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਬਾਹਰ ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਬੋਲਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਬਿੱਲ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਖਤਰਾ ਹੈ।”
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਤੀਜੇ
ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿੱਲ ਜਨਤਕ ਜਵਾਬਦੇਹੀ ਨੂੰ ਮਜਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਨ, ਪਰ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤਕ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸੰਤੁਲਨ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਬਹਿਸ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੱਖੀ ਝੜਪਾਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੀ ਅੜੀਵਾਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਸਿਆਸੀ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਤਣਾਅਪੂਰਨ ਮੌਕਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
