ਦਿੱਲੀ–ਐਨਸੀਆਰ ਦੀ ਹਵਾ ਮੁੜ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ – ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਏਕਿਊਆਈ ‘ਗੰਭੀਰ’, ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ :- ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਗੰਭੀਰ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੋਮਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਿਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਨੇ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਡਿੱਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਏਅਰ ਕੁਆਲਿਟੀ ਇੰਡੈਕਸ 370 ਦਰਜ ਹੋਇਆ, ਜੋ ਸਿੱਧੇ-ਸਿੱਧੇ ‘ਗੰਭੀਰ’ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਧਰ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਦਿਨਚਰੀ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ ਦੀ ਹਵਾ ‘ਖ਼ਤਰਨਾਕ’ ਜ਼ੋਨ ‘ਚ

ਐਨਸੀਆਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਮਿਲੀ। ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ ਨੇ ਇਸ ਵਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਖ਼ਰਾਬ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਏਕਿਊਆਈ 407 ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ—ਇਹ ਪੱਧਰ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ‘ਬਹੁਤ ਹੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ’ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨੋਇਡਾ ਦਾ ਏਕਿਊਆਈ 397 ਅਤੇ ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ ਦਾ 395 ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਥਾਨਕ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਖਨਊ ਵੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ 346 ਤੱਕ ਡਿੱਗ ਗਈ।

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੇ ਮੁੰਬਈ ਵੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਚਪੇਟ ‘ਚ

ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਿਰਫ਼ ਦਿੱਲੀ–ਐਨਸੀਆਰ ਤੱਕ ਸਿਮਟਿਆ ਨਹੀਂ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦਾ ਏਕਿਊਆਈ 298 ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦਾ 303 ਦਰਜ ਹੋਇਆ, ਜੋ ‘ਖਰਾਬ’ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਵਿੱਚ ਹਾਲਾਤ ਮੁਕਾਬਲੇਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੁਧਰੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਵੀ 165 ਏਕਿਊਆਈ ਨਾਲ ਹਵਾ ‘ਦਰਮਿਆਨੀ’ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਹੈ।

CAQM ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਵੱਖਰਾ ਪਾਸਾ

ਇਸ ਦਰਮਿਆਨ, ਕੇਂਦਰੀ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਮਿਸ਼ਨ (CAQM) ਨੇ ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਾਲੀਆਂ ਹਵਾ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਸੁਧਰੀਆਂ ਹਨ। ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਨਵੰਬਰ ਤੱਕ ਦਾ ਔਸਤ ਏਕਿਊਆਈ 187 ਰਿਹਾ ਹੈ—ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹਲਕਾ ਬਿਹਤਰ ਹੈ। 2024 ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 201, 2023 ਵਿੱਚ 190 ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ 199 ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਾਲੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਕਦਮਾਂ ਨਾਲ ਕੁੱਲ ਤਸਵੀਰ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਈ ਵਾਰ ਬਹੁਤ ਖ਼ਰਾਬ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ: ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ, ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਨਾ ਕਰੋ

ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ਉੱਭਰਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣੀ ਸੰਕਟ ਨੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਚਿੰਤਾ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬੱਚਿਆਂ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ, ਗਰਭਵਤੀ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦਮੇ ਜਾਂ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।

ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ:

• ਬਿਲਕੁਲ ਲੋੜ ਪਏ ਤਾਂ ਹੀ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ

• ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਮਾਸਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ

• ਸਵੇਰੇ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਸੈਰ ਤੋਂ ਬਚਣ

• ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਏਅਰ ਪਿਊਰੀਫਾਇਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧਾਉਣ

ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ‘ਚ ਅਚਾਨਕ ਆਏ ਇਸ ਡਿੱਗਾਅ ਨੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਕੀ ਮੌਜੂਦਾ ਨੀਤੀਆਂ ਕਾਫ਼ੀ ਹਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।